بررسی روندهای جدید در امنیت سایبری می‌تواند به تحلیل مهم‌ترین تحولات و چالش‌های فعلی در این حوزه کمک کند. حفظ امنیت اطلاعات هم برای شرکت‌ها و هم برای افراد اهمیت زیادی دارد، چرا که تهدیدات سایبری روز به روز پیچیده‌تر و گسترده‌تر می‌شوند. بهترین روش‌ها برای حفظ امنیت اطلاعات به ترکیبی از ابزارها، سیاست‌ها و آگاهی‌بخشی نیاز دارند. در ادامه به چند مورد از روندهای برجسته که اخیراً در امنیت سایبری مورد توجه قرار گرفته‌اند می‌پردازیم:
افزایش حملات زنجیره تأمین
حملات زنجیره تأمین به تهدیدات در بخشی از فرایند تولید یا ارائه خدمات اشاره دارد که مهاجمان از آسیب‌پذیری‌های یک شرکت یا تأمین‌کننده استفاده می‌کنند تا به هدف اصلی نفوذ کنند. این حملات از طریق تأمین‌کنندگان نرم‌افزار یا خدمات ابری می‌توانند بر بسیاری از شرکت‌ها تأثیر بگذارند. ابزارهای پیشرفته مدیریت زنجیره تأمین و نظارت بر سیستم‌های شریکان به عنوان روشی برای مقابله با این تهدیدات ظهور کرده‌اند.
استفاده از هوش مصنوعی و یادگیری ماشین
هوش مصنوعی و یادگیری ماشین نه تنها در کشف تهدیدات سایبری به‌کار گرفته می‌شوند، بلکه مهاجمان نیز از این فناوری‌ها برای بهینه‌سازی حملات خود استفاده می‌کنند. سیستم‌های دفاعی مبتنی بر هوش مصنوعی می‌توانند به شناسایی الگوهای غیرعادی رفتار و تهدیدات ناشناخته کمک کنند و در زمان واقعی به این تهدیدات پاسخ دهند.
افزایش اهمیت احراز هویت چندعاملی (MFA)
روش‌های سنتی احراز هویت (مانند رمزهای عبور) به تنهایی دیگر برای محافظت از اطلاعات کافی نیستند. احراز هویت چندعاملی که ترکیبی از عوامل مختلف مانند بیومتریک، پیامک، و ایمیل را در بر می‌گیرد، به عنوان یکی از روش‌های مطمئن برای افزایش امنیت داده‌ها شناخته شده است.
امنیت سیستم‌های ابری
با افزایش استفاده از خدمات ابری توسط سازمان‌ها، امنیت این سیستم‌ها یکی از مسائل کلیدی است. شرکت‌ها به دنبال استفاده از ابزارهای جدیدی مانند رمزگذاری سرتاسری (end-to-end encryption)، مدیریت دسترسی‌های مبتنی بر نقش (RBAC)، و پیاده‌سازی سیاست‌های امنیتی برای حفاظت از داده‌های خود در محیط‌های ابری هستند.
حفاظت از دستگاه‌های اینترنت اشیا (IoT)
دستگاه‌های اینترنت اشیا به دلیل تعداد زیاد و پیچیدگی شبکه‌های متصل، یکی از اهداف اصلی حملات سایبری هستند. روش‌های جدید حفاظت شامل استفاده از شبکه‌های جداسازی، فایروال‌های پیشرفته و پیاده‌سازی پروتکل‌های امنیتی مخصوص IoT است.
حمله‌های فیشینگ پیشرفته
فیشینگ همچنان یکی از رایج‌ترین روش‌های حملات سایبری است، اما این حملات روز به روز پیچیده‌تر می‌شوند. ابزارهایی مانند فیلترهای هوشمند و روش‌های هوش مصنوعی برای شناسایی ایمیل‌ها و پیام‌های مشکوک به کار می‌روند و آموزش‌های منظم به کاربران برای شناسایی این حملات حیاتی است.
حریم خصوصی داده‌ها و مقررات جدید
تغییرات قوانین و مقررات مانند GDPR (مقررات عمومی حفاظت از داده‌ها) و CCPA (قانون حفظ حریم خصوصی مصرف‌کنندگان کالیفرنیا) فشار بیشتری بر سازمان‌ها برای محافظت از اطلاعات شخصی وارد کرده است. شرکت‌ها نیاز دارند تا راهکارهای مؤثر حفاظت از داده‌ها و سیاست‌های رعایت حریم خصوصی را پیاده‌سازی کنند.
امنیت DevSecOps
امنیت در فرآیند توسعه نرم‌افزار (DevSecOps) اهمیت زیادی پیدا کرده است. با تلفیق امنیت با توسعه Development وعملیات Operationsشرکت‌ها می‌توانند از همان ابتدا امنیت را در فرآیندهای توسعه نرم‌افزار خود ادغام کنند و از بروز آسیب‌پذیری‌ها جلوگیری کنند.
ابزارهای نوآورانه برای محافظت از داده‌ها
- SIEM (Security Information and Event Management)
ابزارهایی که به سازمان‌ها کمک می‌کنند تا به صورت بلادرنگ رویدادها و لاگ‌های مربوط به امنیت سایبری را رصد کنند.
- EDR (Endpoint Detection and Response)
راهکارهایی برای شناسایی و پاسخ به تهدیدات در نقاط انتهایی (مانند کامپیوترها و دستگاه‌های همراه).
- XDR (Extended Detection and Response)
یک سیستم یکپارچه که داده‌های جمع‌آوری‌شده از چندین منبع را تجزیه و تحلیل می‌کند تا تهدیدات پیشرفته را شناسایی و خنثی کند.
بهترین روش‌ها برای حفظ امنیت اطلاعات شرکت‌ها و افراد
روندهای مهم و ابزارهای نوآورانه ای در حوزه امنیت سایبری وجود دارند که سازمان‌ها و افراد می‌توانند از آن‌ها برای بهبود حفاظت از اطلاعات خود استفاده کنند که در ادامه به بخشی از این روش‌ها برای شرکت‌ها و افراد پرداخته شده است:
- به‌روزرسانی منظم نرم‌افزارها و سیستم‌ها
یکی از مهم‌ترین و اساسی‌ترین روش‌ها برای جلوگیری از نفوذ، به‌روزرسانی منظم نرم‌افزارها و سیستم‌عامل‌ها است. توسعه‌دهندگان نرم‌افزارها معمولاً به‌روزرسانی‌هایی ارائه می‌دهند که آسیب‌پذیری‌های امنیتی شناسایی‌شده را رفع می‌کند. افراد و شرکت‌ها باید به‌روزرسانی‌های خودکار را فعال کنند یا به‌صورت منظم بررسی کنند تا هیچ بروزرسانی امنیتی را از دست ندهند.
- استفاده از رمزهای عبور قوی و مدیریت آن‌ها
- شرکت‌ها و افراد باید از رمزهای عبور قوی و پیچیده استفاده کنند. رمز عبور باید حداقل شامل ترکیبی از حروف بزرگ و کوچک، اعداد و نمادها باشد. از استفاده از رمزهای عبور ساده و تکراری برای حساب‌های مختلف باید خودداری کرد.
- مدیریت رمز عبور: ابزارهایی مانند مدیران رمز عبور (Password Managers) به شما کمک می‌کنند که رمزهای عبور پیچیده و منحصر به فرد برای هر حساب ایجاد و ذخیره کنید. این ابزارها امکان مدیریت ایمن و ذخیره رمزهای عبور بدون نیاز به حفظ کردن آن‌ها را فراهم می‌کنند.
- احراز هویت چندعاملی (MFA)
احراز هویت چندعاملی یک لایه امنیتی اضافی به فرآیند ورود اضافه می‌کند. این سیستم نیاز دارد که علاوه بر رمز عبور، از یک عامل دیگر نیز برای تأیید هویت استفاده شود؛ مانند:
- پیامک یا ایمیل تأییدی
- برنامه‌های تأیید هویت (Auth Apps) مانند Google Authenticator یا Microsoft Authenticator
- عوامل بیومتریک مانند اثر انگشت یا تشخیص چهره
MFA احتمال هک حساب‌های کاربری حتی در صورت افشای رمز عبور را به شدت کاهش می‌دهد.
- آموزش و آگاهی‌بخشی مداوم کارکنان
یکی از ضعف‌های اصلی در بسیاری از حملات سایبری، خطای انسانی است. آموزش مداوم کارکنان در رابطه با شناسایی تهدیدات سایبری مانند حملات فیشینگ و رفتارهای مشکوک به کاهش این خطرات کمک می‌کند. موضوعات کلیدی در این آموزش‌ها شامل:
- شناسایی ایمیل‌های مشکوک
- دوری از کلیک بر روی لینک‌ها و ضمیمه‌های ناشناخته
- رفتار مسئولانه با اطلاعات حساس
- رمزگذاری اطلاعات
رمزگذاری (Encryption) فرآیندی است که اطلاعات را به شکلی رمزگونه تبدیل می‌کند که تنها افراد مجاز بتوانند به آن دسترسی پیدا کنند. رمزگذاری سرتاسری (End-to-End Encryption) برای حفاظت از داده‌ها در حین انتقال (مانند ایمیل‌ها یا پیام‌های فوری) ضروری است. این فناوری همچنین برای داده‌های ذخیره‌شده در دستگاه‌ها و سرورها نیز باید پیاده‌سازی شود.
- 6. پشتیبان‌گیری منظم از داده‌ها
پشتیبان‌گیری منظم از داده‌ها یکی از بهترین روش‌ها برای مقابله با حملات باج‌افزاری و خرابی‌های غیرمنتظره است. سازمان‌ها و افراد باید به‌صورت منظم از اطلاعات خود نسخه پشتیبان تهیه کنند و این پشتیبان‌ها را در مکان‌های ایمن و جدا از شبکه اصلی ذخیره کنند، مثلاً:
- استفاده از فضای ابری امن
- ذخیره نسخه پشتیبان به‌صورت فیزیکی (روی هارد دیسک یا دستگاه‌های جداگانه)
- 7. استفاده از نرم‌افزارهای ضد ویروس و امنیتی
نرم‌افزارهای ضد ویروس و امنیتی نقش کلیدی در شناسایی و خنثی‌سازی تهدیدات بالقوه دارند. این نرم‌افزارها:
- فایل‌ها و ایمیل‌های ورودی را برای یافتن ویروس‌ها و بدافزارها اسکن می‌کنند.
- از دسترسی به وبسایت‌های مخرب جلوگیری می‌کنند.
- رفتارهای غیرعادی در سیستم را شناسایی کرده و به کاربران هشدار می‌دهند.
- کنترل دسترسی و مدیریت مجوزها
شرکت‌ها باید دسترسی به اطلاعات حساس را به حداقل افراد ممکن محدود کنند و از اصول مدیریت دسترسی مبتنی بر نقش (RBAC) پیروی کنند. این به معنای تخصیص دسترسی فقط به کسانی است که برای انجام وظایف خود به آن نیاز دارند و به طور منظم بازبینی و به‌روزرسانی مجوزها.
- جداسازی شبکه (Network Segmentation)
جداسازی شبکه به معنای تقسیم‌بندی شبکه به بخش‌های مختلف است تا در صورت نفوذ در یک بخش، حمله نتواند به سایر بخش‌ها گسترش یابد. این کار باعث کاهش دامنه تأثیرات حملات می‌شود. استفاده از فایروال‌ها و شبکه‌های خصوصی مجازی (VPN) نیز در این بخش نقش مؤثری دارد.
- 10. آگاهی از آخرین تهدیدات سایبری
امنیت سایبری یک حوزه پویا و در حال تغییر است. شرکت‌ها و افراد باید با تهدیدات جدید، روش‌های جدید حملات و ابزارهای دفاعی تازه آشنا باشند. عضویت در خبرنامه‌ها و منابع معتبر امنیت سایبری و شرکت در دوره‌های آموزشی کمک می‌کند که اطلاعات به‌روز باشد.
- تست‌های نفوذ و ارزیابی امنیتی منظم
شرکت‌ها باید به طور منظم تست‌های نفوذ (Penetration Testing) و ارزیابی‌های امنیتی انجام دهند تا نقاط ضعف شبکه و سیستم‌های خود را شناسایی کنند. این ارزیابی‌ها به شرکت‌ها اجازه می‌دهد که قبل از حملات واقعی، به رفع آسیب‌پذیری‌ها بپردازند.
- تهیه طرح بازیابی بحران (Disaster Recovery Plan)
داشتن یک طرح بازیابی از بحران (DRP) برای مواجهه با حملات سایبری یا وقایع غیرمنتظره بسیار حیاتی است. این طرح شامل روش‌های واکنش سریع، اطلاع‌رسانی به افراد و سازمان‌های مربوطه، و اقدامات لازم برای بازگرداندن سیستم‌ها به حالت عادی پس از یک حادثه سایبری است.
این روش‌ها و اقدامات می‌توانند به شرکت‌ها و افراد کمک کنند تا اطلاعات خود را در برابر تهدیدات امنیتی محافظت کنند و در برابر حملات سایبری آماده باشند.